Chủ tịch UBND tỉnh vừa ký ban hành Báo cáo số 342/BC-UBND ngày 02/8/2024 thực hiện pháp luật tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo từ ngày 01/01/2022 đến ngày 31/12/2023 theo yêu cầu của của Ban Thường trực UBTW MTTQ Việt Nam tại văn bản số 8035/MTTW-BTT ngày 15/4/2024.

Tình hình công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo trên phạm vi toàn tỉnh giai đoạn 2022-2023 không có nhiều biến động phức tạp. Khiếu nại phát sinh chủ yếu là lĩnh vực đất đai, giải phóng mặt bằng các dự án đầu tư xây dựng trên địa bàn toàn tỉnh; tố cáo của công dân phản ánh việc cán bộ, công chức có biểu hiện vi phạm trong thực thi nhiệm vụ, tập trung nhiều về lĩnh vực đất đai, GPMB và thực hiện các chế độ, chính sách khác...; khiếu nại, tố cáo tập trung tại một số địa bàn như: thành phố Lào Cai, thị xã Sa Pa, các huyện Bảo Thắng, Bảo Yên, Bắc Hà, Bát Xát..,những nơi thu hồi đất để thực hiện dự án đầu tư. Một số vụ việc kéo dài, vụ việc phát sinh từ các năm trước đã được giải quyết đúng quy định và kiểm tra, rà soát lại nhiều lần, nhưng công dân vẫn không nhất trí, tiếp tục gửi đơn đến các cơ quan ở Trung ương và tỉnh để đề nghị xem xét lại; một số vụ việc công dân có đơn kiến nghị hoặc khiếu nại, cơ quan hành chính nhà nước giải quyết không đáp ứng yêu cầu của người dân, nên công dân chuyến sang tố cáo.

Giai đoạn 2022-2023, Chủ tịch UBND tỉnh đã ban hành 17 văn bản chỉ đạo, hướng dẫn; tham gia 25 ngày tiếp công dân định kỳ theo quy định, tiếp công dân đột xuất 01 ngày. Tiếp nhận và giải quyết 72 đơn khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền, đã giải quyết xong 72/72 vụ việc, đạt 100%; qua giải thích, thuyết phục đã vận động được 06 vụ việc công dân rút đơn khiếu nại; thu hồi cho nhà nước 566,6 triệu đồng và 200m² đất để trả lại cho tổ chức và cá nhân.

Tập huấn tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo do Thanh tra tỉnh tổ chức

UBND tỉnh thường xuyên chỉ đạo, thực hiện giải quyết kịp thời, không để tồn đọng đơn khiếu nại, tố cáo; việc giải quyết đảm bảo đúng quy trình, quy định pháp luật, đảm bảo chính xác, khách quan, khả thi có lý có tình; tăng cường đối thoại, giải thích và trách nhiệm người đứng đầu trong giải quyết khiếu nại, tố cáo. Các kết luận giải quyết tố cáo, quyết định giải quyết khiếu nại đảm bảo chính xác, khách quan và được tổ chức thực hiện nghiêm túc. Hạn chế, không phát sinh thêm vụ việc khiếu nại, tố cáo đông người, phức tạp, kéo dài hoặc “điểm nóng” trên địa bàn toàn tỉnh.

Bên cạnh những kết quả đạt được còn có nhũng khó khăn, hạn chế nhất định như: Việc xác minh giải quyết khiếu nại, tố cáo có vụ việc còn quá hạn về thời gian quy định. Việc tổ chức thực hiện các quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực pháp luật, các quyết định xử lý về tố cáo có việc còn chậm, chưa triệt để. Tình hình khiếu nại, tố cáo tuy có tăng và vẫn xẩy ra tiềm ẩn phúc tạp; còn tình trạng một số công dân khiếu kiện, kéo dài, kích động, kết thành nhóm nhằm gây áp lực tại các cơ quan của tỉnh, của Trung ương khi diễn ra các sự kiện; một số vụ việc công dân có đòi hỏi không đúng quy định, nên không đồng ý với kết quả đã giải quyết của cơ quan có thẩm quyền đã chuyển sang tố cáo; tình trạng lợi dụng để khiếu kiện thuê (hoặc công dân thuê tư vấn để khiếu kiện) vẫn còn; việc chấm dứt xử lý các vụ việc đã được giải quyết đúng qui định và xử lý các hành vi gây rối, chây ỳ, chống đối, vi phạm quy định trong tiếp công dân chưa được xử lý một cách có hiệu quả.

Nguyên nhân là do hệ thống pháp luật, chế độ chính sách, quy định còn có bất cập, thiếu dồng bộ vẫn chưa được khắc phục trên nhiều lĩnh vực, nhất là liên quan đến lợi ích của người dân bị ảnh hưởng trong các khu vực xây dụng các dự án. Quá trình giải quyết các vụ việc cụ thể, nhận thức áp dụng pháp luật đôi khi chưa đồng nhất, trong đó có cả pháp luật về khiếu nại tố cáo; khi tham vấn ý kiến các cơ quan chuyên môn, thì việc trả lời rất chung chung. Việc thực hiện các dự án đàu tư trên địa bàn tỉnh tiếp tục diễn ra mạnh mẽ, thu hồi đất thực hiện dự án và quỹ đất nông nghiệp bị thu hẹp... phát sinh nhiều thắc mắc, khiếu nại. Năng lực chuyên môn của một số cán bộ, công chức làm công tác giải quyết đơn thư, khiếu nại, tố cáo còn hạn chế, trách nhiệm chưa cao làm ảnh hưởng đến thời gian và chất lượng giải quyết. Có những việc được giải quyết đúng quy định của pháp luật, được trả lời, hướng dẫn nhiều lần nhưng người dân vẫn làm đơn gửi các cơ quan.

Để hoàn thiện chính sách, pháp luật về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, Chủ tịch UBND tỉnh đề xuất, kiến nghị:

Một là, Quốc hội, Chính phủ cần ban hành quy định và hướng dẫn cụ thể trong việc xử lý vi phạm quy định tại Điều 6, Luật Tiếp công dân về những hành vi bị nghiêm cấm và một trong số các hành vi đó thường xuyên xảy ra tại nơi tiếp công dân là "đe dọa, xúc phạm cơ quan, tổ chức, đơn vị, người tiếp công dân, người thi hành công vụ”  và những trường hợp gây mất an ninh, trật tự tại cơ quan Nhà nước bảo đảm cơ sở’ pháp lý trong thực hiện biện pháp chế tài các trường hợp vi phạm; ban hành Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiếp công dân khiếu nại, tố cáo; kéo dài thêm thời gian xử lý đối với các vụ việc tố cáo phức tạp; bổ sung vào Luật Tiếp công dân quy định về việc cho phép Chủ tịch UBND tỉnh được tiếp công dân trực tuyến đối với các trường hợp công dân ở vùng sâu, vùng xa, điều kiện đi lại khó khăn không trực tiếp đến được Trụ sở tiếp công dân của tỉnh...

Hai là, Thanh tra Chính phủ có hướng dẫn trình tự thủ tục giải quyết đối với đơn phản ánh, kiến nghị do chưa định trong Luật Khiếu nại; tăng cường công tác tập huấn nghiệp vụ thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và nghiệp vụ liên quan cho các địa phương.

Ba là, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức xã hội thường xuyên phối hợp với Chính quyền các cấp trong vận động người dân thực hiện các quy định pháp luật, trong đó có pháp luật về tiếp công dân, khiếu nại, tố cáo; tăng cường hoạt động giám sát, phản biện xã hội việc thực hiện pháp luật về tiếp công dân, khiếu nại, tố cáo./.