Riêng khu vực các huyện vùng cao, vùng giáp biên giới Trung Quốc (lao động ít, diện tích cây trồng hàng hóa lớn như: ngô, chuối, dứa, chè) sử dụng nhiều thuốc BVTV trong đó chủ yếu là thuốc trừ cỏ. Người dân sử dụng cả loại thuốc BVTV trong danh mục và thuốc nằm ngoài danh mục, không rõ nguồn gốc nhãn mác, phần lớn là loại nhập lậu từ Trung Quốc. Do thuốc nhập lậu của Trung Quốc có giá rẻ, lại rất thuận tiện mua bán tại các chợ phiên vùng cao, chợ nông thôn. Chỉ tính riêng lượng thuốc trừ cỏ Trung Quốc sử dụng hàng năm trong sản xuất nông nghiệp ở các huyện khu vực Biên giới ước khoảng trên 10 tấn, tập trung ở các huyện Bát Xát, Bắc Hà, Si Ma Cai và Mường Khương. Ngoài ra, trên các tuyến đường bộ, đường nội thị trong tỉnh vẫn còn xuất hiện tình trạng công nhân của các Hạt Quản lý đường bộ, công nhân của Công ty Môi trường sử dụng thuốc BVTV phun trừ cỏ hai bên hành lang, rãnh và ta luy đường không đúng quy định gây ảnh hưởng tới môi trường, người tham gia giao thông và gia súc qua lại.

Thực hiện kế hoạch thanh tra kiểm tra năm 2015, Sở Nông nghiệp và PTNT là cơ quan chủ trì phối hợp với các cơ quan liên quan đã tiến hành nhiều đợt thanh tra, kiểm tra diện rộng về quản lý sử dụng thuốc BVTV tại các huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh Lào Cai. Việc thanh tra, kiểm tra lần này đặc biệt quan tâm đến nhãn mác, nguồn gốc các loại thuốc bảo vệ thực vật đang lưu thông trên thị trường để phát hiện các hành vi vi phạm. Kiểm tra điều kiện sản xuất, kinh doanh của các cơ sở, đồng thời tiến hành lấy mẫu gửi về các phòng thí nghiệm để kiểm tra chất lượng sản phẩm, kiên quyết đình chỉ lưu thông, tịch thu và buộc tiêu hủy theo quy định đối với các loại thuốc BVTV giả, không rõ nguồn gốc, thuốc không có trong danh mục thuốc BVTV được phép sử dụng ở Việt Nam.

Đến nay lực lượng thanh tra ngành Nông nghiệp và PTNT đã tổ chức kiểm tra tình hình quản lý sử dụng thuốc BVTV của 140 cơ sở trên tổng số 168 cơ sở kinh doanh trong địa bàn toàn tỉnh, kết quả cho thấy đa số các cơ sở đều chấp hành tốt các quy định kinh doanh, bảo đảm xuất xứ cũng như chất lượng sản phẩm thuốc BVTV. Qua kiểm tra các cơ sở, cửa hàng kinh doanh đều có đăng ký kinh doanh, có chứng chỉ hành nghề phù hợp, người bán hàng nắm được kiến thức để tư vấn cho nông dân lựa chọn và sử dụng các loại thuốc BVTV để phòng trừ sâu bệnh. Các cơ sở kinh doanh thuốc BVTV được kiểm tra đều bán các chủng loại thuốc nằm trong danh mục được phép kinh doanh buôn bán tại Việt Nam. Tuy nhiên một số cửa hàng còn tồn tại những lỗi nhỏ như: Trang bị bảo hộ lao động chưa đầy đủ, dụng cụ phòng cháy chữa cháy chưa đặt đúng nơi quy định, có bảng niêm yết giá nhưng chưa đầy đủ…các vi phạm trên đều được đoàn kiểm tra nhắc nhở và yêu cầu các cơ sở kinh doanh thuốc phải có biện pháp khắc phục. Lực lượng thanh tra ngành Nông nghiệp và PTNT thường xuyên phối hợp với cơ quan chức năng của các huyện như: Công an huyện, Quản lý thị trường, Trạm bảo vệ thực vật, Ban quản lý chợ, tổ chức kiểm tra việc kinh doanh buôn bán thuốc BVTV tại các chợ phiên. Kết quả thanh kiểm tra trong 6 tháng đầu năm 2015 tại 108 lượt chợ phiên đã thu giữ và nhận bàn giao lượng thuốc BVTV ngoài danh mục vô chủ quy ra kg là 2.249 kg (Trong đó: Thuốc dạng dung dịch 1.928 lít, Thuốc dạng bột 321 kg). Chủng loại thuốc BVTV ngoài danh mục qua thanh tra, kiểm tra thu giữ cho thấy khá đa dạng và tập chung chủ yếu là các loại thuốc trừ cỏ, trừ sâu, trừ bệnh, thuốc chuột, thuốc điều hoà sinh trưởng trong đó đáng lưu ý là một số loại thuốc có độ độc rất cao như thuốc trừ sâu 666 chiếm khoảng 6%, thuốc chuột dạng ống thủy tinh là nhóm thuốc đã đưa vào danh mục thuốc cấm lưu hành trên lãnh thổ Việt Nam. Lượng thuốc ngoài danh mục của Trung Quốc do người dân tự mua bán để kiếm lời, chủ yếu là bà con người dân tộc thiểu số nhận thức còn hạn chế khi bị đoàn kiểm tra nhắc nhở xử lý thì bỏ chạy không nhận hàng hoặc tổ chức chống lại đoàn kiểm tra rất quyết liệt như giằng giật, xé hàng để phi tang và có lời lẽ xúc phạm hoặc đe dọa.

Thanh tra sở Nông nghiệp và PTNT kiểm tra hàng hóa

Thời gian qua, công tác quản lý thuốc BVTV được nhiều địa phương quan tâm, chỉ đạo sâu sát và đạt một số kết quả nhất định, góp phần bảo vệ sản xuất nông nghiệp, giảm ô nhiễm môi trường, đảm bảo an toàn thực phẩm. Tuy vậy, trong công tác quản lý kinh doanh thuốc BVTV hiện còn bất cập, chưa đáp ứng yêu cầu như: thuốc có nhãn sai quy định, thuốc kém chất lượng, thuốc nhập lậu, thuốc giả... vẫn được buôn bán ở nhiều nơi đặc biệt là các chợ phiên vùng cao, gây thiệt hại cho nông dân, gây bức xúc trong dư luận. Người dân vùng cao chủ yếu là đồng bào thiểu số, nên việc sử dụng thuốc BVTV chưa đúng kỹ thuật, không đúng quy định vẫn còn phổ biến gây nguy hiểm cho người sử dụng và môi trường. Tình trạng một số cá nhân bày bán thuốc BVTV lẫn với các loại hàng hóa khác tại các chợ phiên vùng cao (Mường Khương, Bắc Hà, Si Ma Cai, Bát Xát) vẫn còn phổ biến và phức tạp. Chính quyền địa phương cấp xã nhiều nơi còn chưa rõ trách nhiệm, vai trò của mình trong công tác quản lý thuốc BVTV tại địa phương. Công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm mới chỉ tập chung vào các đối tượng kinh doanh, buôn bán; việc kiểm tra, xử lý vi phạm đối với người sử dụng thuốc BVTV giả, không rõ nguồn gốc, thuốc không có trong danh mục thuốc BVTV được phép sử dụng ở Việt Nam còn gặp nhiều khó khăn.

Công tác quản lý thuốc BVTV là công việc khó khăn phức tạp, để quản lý tốt hoạt động này thì cần có sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương, các ngành chức năng liên quan cũng như ý thức bảo vệ môi trường, sức khỏe cộng đồng của đông đảo người dân. Trong thời gian tới, Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Lào Cai sẽ tăng cường các biện pháp quản lý vật tư nông nghiệp tiếp tục triển khai việc thanh tra, kiểm tra chất lượng phân bón hữu cơ, phân bón lá, giống cây trồng, thuốc BVTV và thức ăn chăn nuôi tại một số huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh./.