Lợi dụng các quy định của Luật Khiếu nại về Ủy quyền khiếu nại, một số người đã có biểu hiện xúi giục, gợi ý và thực hiện khiếu nại “thuê” gây phát sinh “kiện cáo” làm phiền hà, phức tạp cho người khiếu nại và cơ quan chức năng. Không ít người bị mất tiền, mất thời gian với đám “cò kiện” này.

Vấn đề đặt ra là làm thế nào để tách được “đám cò” này hay mục tiêu là loại “cò” ra khỏi lĩnh vực khiếu nại và giải quyết khiếu nại. Ngày 05/6/2014, Chủ tịch UBND tỉnh có văn bản số 2061/UBND-TCD về việc tăng cường quản lý nhà nước đối với việc ủy quyền khiếu nại, trong đó đã nêu rõ thực trạng tình hình rằng: “Thời gian qua, trên địa bàn tỉnh đã xuất hiện một số người không phải là Luật sư, trợ giúp viên pháp lý đứng ra nhận ủy quyền thực hiện việc khiếu nại. Một số đối tượng nhận ủy quyền đã có những hành vi xúi giục, đề ra các yêu sách trái pháp luật, lôi kéo công dân khiếu nại không đúng quy định, trái với chủ trương, chính sách phát triển kinh tế xã hội, gây mất ổn định an ninh chính trị trên địa bàn…”

Để đảm bảo quyền khiếu nại của công dân được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật không để các đối tượng lợi dụng việc ủy quyền để lôi kéo, xúi giục người dân khiếu kiện trái pháp luật, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai giao cho Thanh tra tỉnh hướng dẫn nghiệp vụ, quy trình chuyên môn phù hợp để xử lý được vấn đề ủy quyền khiếu nại trên tinh thần đảm bảo quyền khiếu nại của công dân đồng thời loại trừ đối tượng lợi dụng lôi kéo kích động Khiếu nại.

Ngày 03/7/2014, Thanh tra tỉnh đã ban hành văn bản số 202/TT-XKT về việc hướng dẫn nghiệp vụ giải quyết đơn trong trường hợp ủy quyền khiếu nại. Trong đó xác định nội dung then chốt là thủ tục ủy quyền tại Điểm a, Khoản 1, Điều 12 Luật Khiếu nại đã nêu điều kiện ủy quyền: “Trường hợp người khiếu nại ốm đau, già yếu, có nhược điểm về thể chất hoặc vì lý do khách quan khác mà không thể tự mình khiếu nại thì được ủy quyền…”. Xác nhận về các tình trạng trên ngoài chính quyền cơ sở nơi người ủy quyền sinh sống thì khó có tổ chức, cơ quan nào xác nhận mà đầy đủ được. Mặt khác, vào thời điểm đó ngoài Quyết định số 1131/QĐ-TTCP ngày 18/6/2008 của Tổng Thanh tra Chính phủ tại mẫu số 41 ban hành kèm theo thì không có văn bản pháp quy nào quy định mẫu xác nhận đối với giấy ủy quyền khiếu nại. Theo Quyết định số 1131/QĐ-TTCP thì trách nhiệm xác nhận ủy quyền thuộc về cấp xã, nơi người ủy quyền cư trú. Do vậy lựa chọn thủ tục ủy quyền, lấy chính quyền cấp xã xác nhận là hướng dẫn hoàn toàn phù hợp và có sơ sở về cả thực tế và pháp lý.

Trong văn bản hướng dẫn số 202/TT-XKT, Thanh tra tỉnh đã nhấn mạnh: Trường hợp người được ủy quyền không phải là luật sư hoặc trợ giúp viên pháp lý, cán bộ được giao nhiệm vụ thẩm tra, xác minh phải kiểm tra tính pháp lý của việc ủy quyền như:

+ Kiểm tra xác định điều kiện của việc ủy quyền (người khiếu nại phải là người ốm đau, già yếu, có nhược điểm về thể chất hoặc vì lý do khách quan khác mà không tự minh khiếu nại được).

+ Kiểm tra giấy ủy quyền cần phải có xác nhận của chính quyền địa phương nơi người khiếu nại cư trú về lý do của việc ủy quyền khiếu nại.

+ Trường hợp khi có cơ sổ để xác định người khiếu nại đủ điều kiện được ủy quyền, cần xác định người được ủy quyền trước hết là cha mẹ, vợ, chồng, anh chị em ruột, con đã thành niên của người khiếu nại. Khi các đối tượng trên không thể nhận ủy quyền mới ủy quyền cho người khác có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.

Sau hơn một năm triển khai thực hiện hướng dẫn về xử lý ủy quyền khiếu nại, quá trình thực hiện thực tế có những ý kiến thắc mắc, phản hồi, có ý kiến trao đổi, đều được hướng dẫn, trả lời xử lý tích cực thấu đáo. Đến nay, những kết quả đã đạt được là to lớn và hết sức có ý nghĩa trong thực tiễn. Đã không còn tình trạng “Người khác” nhận ủy quyền để khiếu nại, không còn tình trạng cơ quan có trách nhiệm phải làm việc với các “cò kiện” nhân danh người nọ, người kia để lý sự, bắt bẻ, yêu sách…

Mục đích của việc hướng dẫn xử lý ủy quyền khiếu nại là đảm bảo quyền khiếu nại của công dân không bị lợi dụng, loại trừ đối tượng xúi giục, lôi kéo khiếu kiện đã đạt được.